طراحی شبکه جاده جنگلی بر اساس عبور جاده از مناطق پایدار به منظور کاهش فرسایش (مطالعه موردی:سری واستون)

فرسایش خاک یکی از مهم‎ترین چالش‎های زیست محیطی و عوامل مهم آسیب جنگل هاست که اغلب در اثر تغییر کاربری اراضی جنگلی، جاده‎سازی و فقدان پوشش گیاهی به وجود می‎آید. شبکه جاده جنگلی اگرچه پایه و اساس جنگلداری پایدار تلقی می‎شود، اما متأسفانه یکی از عوامل تخریب منابع طبیعی به شمار رفته و موجب فرسایش خاک جنگل‎ها می‎گردد. خاک‎های جنگلی به طور طبیعی نفوذپذیرند ولی از طرف دیگر جاده‎های جنگلی غیرقابل نفوذند که همین مسئله موجب می‎شود تا آب باران روی سطح جاده جریان پیدا کند و ذرات خاک را مورد شستشو قرار دهد بدین ترتیب طراحی و ساخت جاده جنگلی باید به صورت اصولی و همراه با دقت زیاد صورت بگیرد، زیرا مسیریابی صحیح جاده ‎های جنگلی می‎تواند به کاهش فرسایش خاک و کاهش خطرات زیستمحیطی ناشی از آن کمک کند. به همین منظور در این تحقیق سعی شد تا با استفاده از قابلیت های سامانه اطلاعات جغرافیایی (gis) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و با در نظر گرفتن عوامل تاثیرگذار در مسیریابی جاده‎های جنگلی از جمله شیب و طول دامنه (فاکتور ls)، فرسایش‎پذیری خاک (فاکتور k)، تراکم آبراهه‎ها، سنگ بستر، پوشش گیاهی، جهت دامنه و ارتفاع از سطح دریا به طراحی بهینه شبکه جاده پرداخته شود. پس از تهیه هر کدام از لایه‏های اطلاعاتی، با توجه ضرایب اهمیت‎ بدست آمده‎ از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی، عمل رویهم‎گذاری نقشه‎ها انجام شد و نقشه مناسب عبور که نشان دهنده پایداری زمین نیز بوده‎ است در چهار طبقه تهیه گردید. سپس توسط نرم‎افزار pegger طراحی واریانت‎های مختلف جاده بر روی این نقشه انجام شد. واریانت‎های طراحی شده و شبکه جاده موجود با استفاده از آزمون مربع کای مورد مقایسه قرار گرفتند و نتایج نشان داد شبکه جاده های طراحی شده در سطح 95درصد، از نظر عبور از مناطق پایدار و مساعد جهت جاده‎سازی عملکرد بهتری نسبت به شبکه جاده موجود داشته‎اند.